1e lezing: Jes.55,6-9
2e lezing: Fil.1,20c-24.27a  
Evangelie: Mt.20,1-16a  

Barmhartigheid wint

Het evangelie van deze zondag spreekt over mensen die het moeilijk vinden om in dienst van God te zijn. En waarom? Zij menen namelijk bij God meer rechten te hebben opgebouwd dan anderen. Zij hebben de hele dag gewerkt. Dat wil zeggen: zij waren met hart en ziel bezig met de dingen van hun Heer, voor Hem die hen in dienst genomen had. Zij worden echter beloond op dezelfde manier als zij, die ter elfder ure en met de hakken over de sloot zijn binnengekomen.

“In die tijd vertelde Jezus aan zijn leerlingen de volgende gelijkenis.” Hebt u de gelijkenis begrepen? Bekruipt u bij het horen van dit verhaal ook geen onbehagelijk gevoel. Zo in de trant van: gelukkig redeneren ze bij mij op het werk niet zo. Zo ja, dan zou ik geen poot meer uitsteken. Waar zou het op die manier heengaan met onze maatschappij? Kun je op die manier nog een stevige economie opbouwen? Die van het elfde uur lachen zich kapot.

Hebben wij de gelijkenis begrepen? Wat is een gelijkenis? Jezus geeft zelf al een antwoord. “Met het rijk der hemelen is het als met een landeigenaar.” Jezus wil dus hier iets zeggen over het rijk der hemelen en niet zozeer over de gewone verhouding tussen werkgever en werknemer. Het lijkt er wel op. Maar omdat het om de dingen van God gaat, is het tegelijkertijd totaal anders. Laten wij ons dus niet blindstaren op onze eigen arbeidsverhoudingen en deze projecteren op onze God en Heer. Veel belangrijker is het inzicht te krijgen in de vraag: wat wil de Heer ons vandaag aanschouwelijk maken?

Het verhaal wijkt reeds af vanaf het begin. De landeigenaar gaat zelf op zoek naar arbeiders. Normaal gesproken werd dit werk gedaan door een rentmeester, een ondergeschikte. Onze aandacht dient dus uit te gaan naar de landeigenaar en niet naar de rentmeester. En aangezien het hier dus om het koninkrijk van God gaat, is God zelf bedoeld in de Persoon van de landeigenaar. De Heer gaat zelf op zoek naar arbeiders. Waarom? Wat moeten die arbeiders doen? Werken in zijn wijngaard. Wat betekent dat? De eerste lezing geeft hierop het antwoord. “Zoek de Heer, nu Hij zich laat vinden. Roep Hem aan nu Hij nabij is. De ongerechte moet zijn weg verlaten, de zondaar zijn gedachte.”

Werken in de wijngaard betekent dus: met God op weg gaan. Zich omkeren van eigen wegen en God volgen. De wijngaard is de Kerkgemeenschap. De wijngaard, dat zijn de mensen die in God willen geloven. Zij die zich christen noemen. Jezus roept ons in het verhaal van de landeigenaar op om werk te maken van ons christen zijn. Het gaat dus niet om gewone arbeid, niet om gewone arbeiders; Jezus spreekt ons vandaag kritisch aan op ons christen zijn. En toch vergelijkt Jezus dit christelijk werken tegelijkertijd met gewone arbeidsvoorwaarden. Ook hier wordt werk beloond. Of beter gezegd: God geeft jou werk om door middel van het loon dat je krijgt in jouw levensonderhoud als christen te kunnen voorzien. Werken als levensnoodzakelijke voorwaarde om een volwaardig christelijk leven te kunnen voeren.

En dan dus kijken met Gods ogen. God, van wie de Bijbel zegt: “Dit zegt de Heer: Mijn gedachten zijn niet uw gedachten; mijn wegen zijn niet uw wegen.” Ook wij christenen blijven slechts mensen. En waar mensen samenwerken, ontstaat er als vanzelf na-ijver en dus spanning. Wie loopt de kantjes eraf? Wie laat het afweten? Of wie gaat juist voorop? Het gaat dus vandaag om ons christelijk leven. En veel waarheden uit ons gewoon samenleven gelden ook voor ons als christenen. Maak werk van jouw leven. Zorg dat je zelf in jouw levensonderhoud kunt voorzien. Maar tegelijkertijd: kijk met Gods ogen. Bezie de zwakken met de ogen van God zelf. En dankzij Gods blik wijkt het plaatje van vandaag af van de gewone arbeidsverhoudingen.

Dankzij God maken wij allemaal nog een kans. Dankzij God mag hier en in het gewone leven de barmhartigheid het winnen van de gerechtigheid. En dat kan een kruis zijn. Allereerst voor God: omdat Hij mij moet verdragen. Maar ook voor mij in het dragen van anderen. Wie zijn kruis niet opneemt en Mij volgt is Mij niet waardig.

Tekst: Bezinning op het Woord, inleidende teksten bij de dagelijkse liturgie