Wie was pater karmeliet Titus Brandsma? Waarom wordt hij heilig verklaard? Wat is zijn betekenis vandaag de dag? Voor de heiligverklaring van pater Titus Brandsma door paus Franciscus op 15 mei aanstaande verschijnt deze week een geïllustreerd landelijk magazine over ‘Titus Brandsma. Heilige van de Lage Landen’.

Brandsma’s verzetsrol tijdens WO II en zijn martelaarsdood in het Duitse concentratiekamp Dachau waren in 1985 aanleiding tot zijn zaligverklaring door paus Johannes Paulus II. De erkenning van een medisch wonder in 2020 bij de Amerikaanse karmeliet Michael Driscoll in Florida (74), na aanhoudende gebedsacties tot Titus Brandsma, was een belangrijke stap in het proces tot heiligverklaring. Het magazine schetst voor een breed publiek een veelzijdig portret van de nieuwe Nederlandse heilige. Over zijn gedachtengoed, activiteiten en actuele betekenis voor mystiek, onderwijs en hedendaagse journalistiek.

Getuigenissen van tijdgenoten
De mystieke geloofsovertuiging – Gods gelaat is herkenbaar in elke medemens – van Brandsma inspireerde hem tot een niet aflatende inzet voor Kerk en samenleving. Inzet, die hij toonde in diverse rollen: als pater karmeliet, als onderwijsman voor Carmelscholen, als adviseur en journalist voor katholieke media, als emancipator van katholiek erfgoed en de Friese taal in het noorden van het land, als hoogleraar voor Nederlandse mystiek aan de Nijmeegse universiteit en als kritisch katholiek woordvoerder tegen opkomend nazisme en de Duitse bezetter. Getuigenissen in het magazine van tijdgenoten en medegevangenen, verzameld door de karmelieten, spreken over zijn grote bewogenheid en oog voor menselijke waardigheid in al zijn optreden tot in de mensonterende omstandigheden van Kamp Amersfoort en concentratiekamp Dachau. 

Actuele betekenis
Op tal van plaatsen in Nederland waar de bezielde ‘mysticus van de daad’ zijn sporen naliet, wordt zijn naam in ere gehouden, onder andere in Merkelbeek waar hij enige tijd woonde. Ook in Manila op de Filippijnen: het karmelitaanse Mediacenter reikt daar tweejaarlijks de Titus Brandsma Award uit aan onafhankelijke jonge onderzoekers en journalisten. Betrokkenen uit alle hoeken van de samenleving reageren in het magazine op Titus Brandsma’s actuele betekenis. Mgr. Hans van den Hende, voorzitter van de Nederlandse bisschoppenconferentie, en prior-provinciaal Huub Welzen o. carm. van de Nederlandse karmelieten openen met een persoonlijk voorwoord. Andere reacties zijn van Wim van de Donk, voorzitter van het Nationale 4-5 Mei Comité, Commissaris van de Koning van Friesland Arno Brok en schoolleiders van de Stichting Carmel College.

Professor Inigo Bocken, verbonden met het Titus Brandsma Instituut en hoogleraar Mystieke Theologie in Leuven, ziet in Titus Brandsma’s rede over ‘Godsbegrip’ (1932) een nog altijd actuele beschouwing over het gevaar van politiek-ideologische godsbeelden in de samenleving. Karmelietes Anne-Marie Bos belicht in het magazine een meerjarenproject dat alle teksten van Titus Brandsma via een website digitaal toegankelijk maakt. Internationale Vaticaanjournalisten eren met een symposium op 10 mei 2022 zijn inzet voor persvrijheid en journalistieke waarheidsvinding en steunen een oproep om hem uit te roepen tot patroonheilige van de journalistiek.

Romereis
Al spoedig na de oorlog gaan stemmen op voor heiligverklaring van Titus Brandsma. Na de zaligverklaring in 1985 volgt nu heiligverklaring door Paus Franciscus. Bedevaartorganisatie Huis voor de Pelgrim uit Maastricht biedt voor hen die aanwezig willen zijn bij de heiligverklaring verschillende reismogelijkheden aan van 13 of 14 tot 16 of 17 mei. Op 22 mei is een nationale dankviering in de St. Janskathedraal van Den Bosch.

Het tijdschrift ‘Titus Brandsma. Heilige van de Lage Landen’ wordt vanaf 29 maart door enkele bisdommen en de orde van de karmelieten verspreid naar parochies en kloostergemeenschappen. Parochies in het bisdom Roermond kunnen het blad gratis aanvragen bij het bisdom Den Bosch (communicatie@bisdomdenbosch.nl) of het bisdom Groningen-Leeuwarden (l.winter@bisdomgl.nl).

Levensloop Titus Brandsma in het kort
Titus Brandsma (1881-1942) is afkomstig uit het Friese gehucht Oegeklooster bij Bolsward. Op jonge leeftijd trad hij in bij de karmelieten in Boxmeer. Na zijn priesterwijding in Den Bosch werkte hij als docent voor de karmelieten in Oss en zette hij zich met andere ordegenoten in voor de stadsgemeenschap. In 1923 werd hij hoogleraar Filosofie en Mystiek aan de nieuwe Katholieke Universiteit in Nijmegen. Als adviseur perszaken van de aartsbisschop was hij in de jaren ’30 een belangrijke schakel tussen de R.-K. kerk en katholieke uitgevers en journalisten. Al vroeg in de jaren ’30 liet Titus zich kritisch uit over het opkomend Duits nazisme en Neurenberger rassenwetten tegen de Joodse bevolkingsgroep. Bij het begin van de Duitse bezetting (1941) verzette hij zich met steun van aartsbisschop De Jong tegen verplichte opname van NSB-advertenties door dagbladen, waaronder de katholieke kranten en tijdschriften. Deze actie was aanleiding tot zijn arrestatie en gevangenschap door de Duitse Sicherheitsdienst in januari 1942. Titus Brandsma’s vasthoudende stellingname leidde tot zijn transport en dood in het concentratiekamp Dachau (26 juli 1942).

• Download de digitale versie van het magazine