De Radboud Universiteit in Nijmegen heeft een vijfhonderd jaar oud gebedenboek uit een voormalig Maastrichts klooster gekocht. Het team van Radboud Erfgoed kwam het handschrift op het spoor en ontdekte dat het om een nog onbekend exemplaar uit het Maastrichtse klooster Maagdendries (1352-1795) gaat. Met de aankoop versterkt de Radboud Universiteit haar unieke collectie boeken uit Zuid-Nederlandse vrouwenkloosters en zorgt ze ook dat dit bijzondere boek publiek toegankelijk wordt. Het gebedenboek zal worden tentoongesteld in Museum Het Valkhof van vrijdag 23 juli tot en met zondag 26 september.

Het gebedenboek dateert van omstreeks 1500 en verkeert nog in originele, niet gerestaureerde staat. Het is gebonden in een leren band met stempels van Sint-Servaas, bevat ingeplakte miniaturen, eigendomsnotities en andere gebruikssporen. Het bijna negenhonderd bladzijden tellende boek bevat bovendien opvallend veel literair complexe teksten met rijke beeldspraak. Dat alles maakt het tot een interessant onderzoeksobject voor boekhistorici, handschriftdeskundigen en literatuurwetenschappers.

Publiek toegankelijk
Uit onderzoek van Johan Oosterman, hoogleraar Oudere Nederlandse Letterkunde en programmadirecteur Radboud Erfgoed, blijkt dat het handschrift afkomstig is uit het Maastrichtse vrouwenklooster Maagdendries (1352-1795). Het was tot dusver onbekend, doordat het eeuwenlang in particulier bezit was. Dankzij de aankoop door de Radboud Universiteit is het handschrift nu toegankelijk voor onderwijs en onderzoek.

Speerpunt vrouwenkloosters
Kloostercollecties vormen een belangrijke kern in de collectie van de Radboud Universiteit. Dit is deels zo ontstaan door de vele schenkingen van kloosters die opgeheven werden en deels door actief aankoopbeleid. Zo is in de jaren zeventig de omvangrijke collectie van de redemptoristen in Wittem aangekocht en kwam in de jaren negentig de collectie van vrouwenklooster Soeterbeeck in huis.

In het Nijmeegse onderzoek ligt de focus op de boekcultuur en devotie in vrouwenkloosters. Het nu aangekochte gebedenboek uit Maagdendries is een prachtige aanvulling op de collectie handschriften uit vrouwenkloosters in Zuidoost-Nederland. ‘Het verbreedt ons palet en stelt ons in staat vergelijkende studies te doen’, aldus conservator Chris Dols.

Om haar Bijzondere Collecties en ander erfgoed beter zichtbaar te maken heeft de Radboud Universiteit in 2019 het programma Radboud Erfgoed ingesteld. Het team van Radboud Erfgoed brengt objecten uit de collectie onder de aandacht van studenten en onderzoekers en zorgt via digitalisering, exposities en evenementen dat de collectie voor een breed publiek toegankelijk wordt. Bovendien zorgt het met een actief acquisitiebeleid dat de collectie levend en dynamisch blijft. Het gebedenboek uit Maagdendries is de eerste grote aankoop vanuit Radboud Erfgoed. Het gebedenboek zal  worden tentoongesteld in Museum Het Valkhof van vrijdag 23 juli tot en met zondag 26 september.

Illustratie: Twee pagina’s uit het gebedenboek uit Maagdendries. Onderaan de linkerpagina vraagt de kopiist van dit boek (die scrijfersse) om een Ave Maria voor haar te bidden. Rechts een afbeelding met de jonge David die het hoofd van Goliath toont aan twee musicerende vrouwen.