In Rome vindt in oktober 2018 de bisschoppensynode over ‘jongeren, het geloof en de onderscheiding van de roeping’ plaats. Namens Nederland is hulpbisschop Everard de Jong hierbij aanwezig. Hij ervaart zijn deelname positief en waardeert vooral het uitwisselen van kennis over het jongerenpastoraat wereldwijd. Aan de hand van een aantal vragen geeft hij zijn eerste indrukken.

Hoe verloopt de synode tot nu toe? 

De synode bestaat grotendeels uit het bespreken van het Instrumentum Laboris (wekrdocument), dat vanuit verschillende inbreng is samengesteld: de vragenlijsten die naar de bisschoppenconferenties zijn gegaan, de online enquête en het verslag van de presynode. De eerste week hebben we de kans gekregen om op het eerste deel van drie te reageren: de inventarisatie van de jeugdcultuur. Reageren kan op twee wijzen: via individuele inbreng, van vier minuten. Of via de kleine groepen. Ik zit in de eerste Engelse taalgroep. Natuurlijk kan er over alles gesproken worden, en de inbreng is zeer divers. Van persoonlijke verhalen tot algemene beschouwingen.

Hoe is de sfeer? 

De sfeer is goed en opgewekt. Natuurlijk werd er meerdere keren aan het misbruik gerefereerd, stevig, maar nooit zwaarmoedig of veroordelend naar personen of instituties. Er heerst een heel constructieve sfeer, waarin iedereen gerespecteerd is. Na iedere plenaire inbreng wordt er geapplaudisseerd en soms reageren de aanwezige jongeren met gejuich…

Hoe ziet uw dagelijkse programma er uit? 

In het algemeen vier ik ’s ochtends om 07.00 uur de Mis en na het ontbijt loop ik in een half uurtje naar de Aula. Daar begint om 09.00 uur de bijeenkomst, tot 10.30, en dan weer van 11.00 tot 12.30. De paus staat ons altijd op te wachten en geeft ieder een hand. Ook in de koffiepauze is hij gewoon onder ons aanwezig en ieder kan hem aanspreken, voor zowel selfies als voor serieuze onderwerpen. In de middag staat hij er weer tot 16.30, het moment dat we weer beginnen. We gaan dan door tot 19.15, met een pauze van een kwartier.

Hoe ervaart u het om deel uit te maken van deze synode?

Het is een ontmoeten van de hele wereld, met veel vertegenwoordigers van het Vaticaan, maar ook met aartsbisschoppen, bisschoppen, oversten van orden en congregaties, experts en jongeren. Heerlijk. Je wordt je meer bewust dan anders van de wereldwijde ontwikkelingen met betrekking tot de jongerenpastoraal. En ik voel me gesterkt in het geloof dat jongeren wel degelijk open staan voor het geloof in God, hoezeer het ons ook steeds moeilijker valt met hen daarover te communiceren, vooral door de digitalisering, afvlakking van de inhoud, eigen taal- en beeldcultuur, drukte, secularisering enzovoort.

Wat is het belang van het thema jongeren, het geloof en de onderscheiding van de roeping voor de Kerk? 

Van belang is uiteraard dat zij zelf uitgroeien tot mensen die op hun beurt het Leven in de volle zin van het woord kunnen leven en doorgeven, uiteraard inclusief het geestelijk leven, het Leven in Christus en de Kerk. Vaak wordt er door de synodeleden de nadruk op gelegd dat jongeren ook gewoon al deel uitmaken van de Kerk en niet alleen een object zijn van pastoraat, of slechts de toekomst zijn. Dat betekent dat we geroepen zijn jongeren te begeleiden, maar niet te betuttelen. Zo kunnen we nu al samenwerken en we kunnen elkaar wederzijds inspireren onze talenten zoveel mogelijk in te zetten. Uiteraard mogen en moeten we hen verder constructief helpen als mens en als gelovige tot ontplooiing te komen. Daarbij is zowel luisterbereidheid en empathie nodig, maar ook bescherming en correctie.

Is er binnen het thema over jongeren ook ruimte om te spreken over het onderwerp seksueel misbruik? 

Dit onderwerp is meermaals aan de orde gesteld, indringend, met name ook in de betekenis van wat het met jongeren doet, en hoe het de geloofwaardigheid van de Kerk ondermijnt. Indrukwekkend is hoe alle aanwezigen de last voelen. Maar er is vooral positieve energie voor hoe we dat dan aanpakken en ook grote dankbaarheid voor al het goede dat de Kerk, en dan met name de priesters en religieuzen in de hele wereld, reeds voor jongeren doet. Uiteraard wordt er ook gesproken over de gezinnen als de plaats bij uitstek waar kinderen veilig en geborgen moeten kunnen opgroeien. De paus is bij al deze uitingen aanwezig.

In Nederland willen jongeren bij elkaar komen om te bidden voor de synode, hebt u op voorhand vast een korte boodschap voor hen? 

In mijn presentatie heb ik de piramide van Maslow gebruikt om aandacht te vragen voor de verschillende basis-noden van jongeren: 1. veiligheid, 2. voedsel, 3. emotionele geborgenheid in gezin, jongerengroep en nieuwe beweging, 4. intellectuele scholing – ook in het geloof, 5. ervaringen van schoonheid in muziek, kunst literatuur en drama, 6. zelfverwerkelijking in de zin van je talenten kunnen ontplooien en een zinvol leven kunnen leiden, en 7. zelftranscendentie in je relatie tot de ander en met God. Hoogtepunt is daarbij aanbidding van Jezus in de eucharistie, omdat precies daar vaak het beste in je naar boven komt, je zelfgave wordt gestimuleerd, en een eventuele religieuze roeping doorbreekt. Daarbij is op alle vlakken onderscheiding (van geesten) van belang, om te kunnen uitgroeien tot volwaardige personen, die gelukkig zijn en anderen gelukkig maken.

Ik zou het heel mooi vinden als er op de bijeenkomst van 22 oktober bijzonder om de gave van de onderscheiding der geesten wordt gebeden (vgl. I Kor. 12,10 en zie ook de door mij in de afgelopen jaren aangemaakte en uitgewerkte Wikipedia pagina over dit onderwerp), omdat via deze gave van de H. Geest in je eigen leven en in de omgang met de ander duidelijk wordt waar je gedachten, gevoelens en daden toe zullen leiden en je op tijd kunt bijsturen. Deze gave kunnen we afsmeken voor de ouders, opvoeders en verzorgers, de paus, de bisschoppen de priesters, religieuzen en pastoraal werkers, leraren en voor allen die anderen begeleiden. Maar natuurlijk ook voor onszelf!

Meer over de synode vindt u hier