1e lezing: Hand.10,34a.37-43
2e lezing: Kol.3,1-4 of 1 Kor.5,6b-8 
Evangelie: Joh.20,1-9 of Lc.24,1-12 

Het lege graf

Christelijk Pasen vieren, betekent dat niet vooreerst het vieren van een leeg graf? Het Heilig Graf is namelijk het lege graf van Jezus. Jezus, over wie ons met Pasen bericht wordt: “Schrikt niet. Gij zoekt Jezus de Nazarener die gekruisigd is. Hij is verrezen. Hij is niet hier.” Met andere woorden: het graf is leeg. Pasen dus: allereerst de viering van een leeg graf. Maar wat betekent dat? Deze vraag mag ons als vanzelf brengen naar een andere vraag: wat zoeken wij op het kerkhof? Wat betekent voor ons christenen een graf? Het graf heeft meerdere betekenissen.

Allereerst is het graf de plaats van herinnering. Hier worden verhalen die ons aan de overledene doen herinneren naar boven gehaald. Het is vaak ook de plaats waar mensen hun dierbaren blijven (op)zoeken. Aan het graf wordt vaak ook de balans opgemaakt van een leven dat is afgesloten. Wat heeft dit leven betekend?
Tegelijkertijd echter is het graf voor christenen ook een teken van geloof. Vanaf het begin van de Kerk werden de doden binnen de gemeenschap van gelovigen met eerbied begraven. En waarom? Het graf was naast plaats van herinnering, sinds Jezus’ lege graf, ook het teken bij uitstek van ons geloof geworden. Het geloof in de verrijzenis. Zo staat het ook in onze geloofsbelijdenis: “Ik geloof in de verrijzenis van het lichaam en het eeuwig leven.” Het graf bij uitstek is voor ons christenen dan ook het lege graf van Jezus in Jeruzalem. 

In feite brengt elk feest van Pasen ons terug naar dat lege graf. En dat is niet zonder betekenis. Velen hebben de eeuwen door een eigen opvatting over verrijzenis en eeuwig leven ontwikkeld. Mensen hebben telkens opnieuw de bekoring gehad om die opstanding uit het graf louter symbolisch te zien. Zoals wij dat ook in onze dagen meer dan eens horen. Pasen als symbool van het nieuwe leven, de lente. Op zich komen wij die symbolische betekenis van Pasen ook tegen in de Bijbel. Paulus zegt het zo mooi in zijn brief aan de Kolossenzen: “Als gij dan met Christus ten leven zijt gewekt, zoekt wat boven is, daar waar Christus zetelt aan Gods rechterhand. Zint op het hemelse niet op het aardse.”

Toch begint Pasen heel concreet en historisch met een graf. En ook dit gegeven vinden wij bij de apostel Paulus. “In de eerste plaats dan heb ik u overgeleverd wat ik ook zelf als overlevering heb ontvangen, namelijk: dat Christus is gestorven volgens de schriften en dat Hij begraven is.” En dan pas noemt Paulus de opstanding volgens de Schriften. En dit wordt weer bevestigd door de traditie, waarin het Heilig Graf – en dat wil dus zeggen het lege graf van Jezus – een niet geringe rol heeft gespeeld. Tot op de dag van vandaag komen ontelbare pelgrims naar de Heilig-Grafkerk in Jeruzalem.

Pasen, feest van het lege heilig Graf. Dit wil zeggen: op een concreet moment in de geschiedenis is Jezus, die wij als Christus belijden gestorven en begraven. Maar na drie dagen is dat graf leeg: de eerste Paasverkondiging. Pasen is de feestelijke conclusie van het lege graf: Jezus is verrezen, Hij leeft. Of om weer met woorden van de apostel te komen: “Christus is opgestaan uit de doden als eersteling van hen die zullen ontslapen.” Pas toen de apostelen doordrongen waren van Jezus’ verrijzenis, werd hun op het Pinksterfeest ook de symbolische betekenis van het lege graf duidelijk. Pasen heeft ook alles met mij te maken. Het lege graf daagt mij namelijk uit. Durf ik opstaan tot een meer christelijk leven! Het graf als plaats waar wij mensen de balans opmaken.

Welnu, zegt ons wederom Paulus: “Zoals allen sterven in Adam, zo zullen ook allen in Christus herleven.” De Kolossenzenbrief helpt ons verder: “Als gij dan met Christus ten leven zijt gewekt: leg de oude mens met zijn gedragingen af. Ik leef immers niet meer, Christus leeft in mij!” Door het doopsel ben ik met Christus in het doopwater gestorven. En vervolgens opgestaan tot een nieuw leven. Ik ben bekleed met Christus zelf. In feite is de doopvont hier in de kerk symbool van het lege graf van Jezus.
Pasen, een nieuwe lente waarin de dood wordt overwonnen. De kracht van Jezus’ verrijzenis is zichtbaar in zijn leeg graf. Moge de doopvont, waarin wij gedoopt zijn, steeds meer worden tot symbool van dat eerste lege graf: teken van Jezus’ verrijzenis. En in die verrijzenis van Jezus mogen wij telkens opnieuw de krachtbron vinden om op te staan tot een meer christelijk leven.   

Tekst: Bezinning op het Woord, inleidende teksten bij de dagelijkse liturgie