Tekst: Matheu Bemelmans | Foto’s: Visit Zuid-Limburg

Wie aan vakantie in Limburg denkt, ziet heuvels voor zich of bootjes op de Maasplassen. Niet meteen de regio rond Sittard-Geleen en Echt-Susteren. Toch hebben de ‘Grensmaasvallei’ en het ‘Smalste stukje Nederland’, zoals ze zichzelf graag presenteren, bezoekers veel te bieden. Zeker als het om bijzondere religieuze bezienswaardigheden gaat ‘die uitnodigen tot rust en bezinning’. Verschillende fietsroutes brengen bezoekers langs tal van ‘verwonderplekken’.

Tel maar eens bij elkaar op: de oudste basiliek van Nederland, het heiligdom van Pater Karel, de lichtjes van Sint Lucia, het bijzondere leven van de Heilige Edith Stein, Rosa en Gemma, het wonder met de naald, de schatkamer van Amelberga, diverse middeleeuwse beelden en een leeuw in de kerk. Bijzondere verhalen zijn er genoeg te vertellen over wat vroeger de ‘Westelijke Mijnstreek’ werd genoemd. Dat zagen Visit Zuid-Limburg en de gemeentes ook en zij hebben zich ingespannen om die verhalen bij elkaar te brengen en via een fietsroute met elkaar te verbinden. En het bijzondere van deze route: alle locaties zijn ook online ontsloten.

Coronatijd
“Het idee ontstond in de coronatijd,” vertelt regiomanager Sven Kools van Visit Zuid-Limburg (VVV) bij een kop koffie op de Markt in Sittard. “Iedereen had veel vrije tijd en was op zoek naar activiteiten die je ook individueel of op afstand van elkaar kon doen. Dan kom je al snel bij wandelen en fietsen uit. Wij waren al langer op zoek naar een mogelijkheid om de vele bijzondere bezinningsplekken in deze regio te promoten. Zo is de ‘route vol verwondering’ ontstaan.”

Deze fietsroute loopt dwars door de gemeentes Echt-Susteren, Sittard-Geleen, Stein en Beek. “De route bestaat uit twee grote lussen, die elkaar als een acht kruisen,” legt Kools uit. “Je kunt ‘m als één lange route van 100 kilometer fietsen of in twee delen van 50 kilometer.” Er is geen uitvoerige routebeschrijving, maar je kunt heel eenvoudig van knooppunt naar knooppunt (kleine bordjes met nummers langs de weg) fietsen. Wie dat doet komt niet alleen door prachtige natuurgebieden, maar passeert onderweg ook meer dan dertig plekken waarover je je als bezoeker kunt ‘verwonderen’. De meeste van deze locaties hebben een religieuze of bezinnende achtergrond: het zijn kerken, kapellen, kloosters of kleine bedevaartoorden.

Sven Kools van Visit-Zuid-Limburg demonstreert hoe je met je telefoon heel makkelijk het interieur van een kerk kunt bekijken.
 

Bijzondere verhalen

“Het idee is dat bezoekers al fietsend langs plekken komen waar ze misschien nog nooit van gehoord hebben of die ze in deze regio helemaal niet verwachten,” zegt Kools. “Over al die locaties zijn tot de verbeelding sprekende verhalen te vertellen, waarin verrassend veel wonderen voorkomen.” Op de folder met info over de route, worden al een paar van die wonderverhalen genoemd. Zoals dat van die leerlinge van de zusters ursulinen die 1866 na het aanroepen van Maria genas, nadat ze per ongeluk een naald had ingeslikt. Of de genezing van Dolf Dormans uit Munstergeleen, die in 1999 plotseling beter werd dankzij de tussenkomst van pater Karel Houben. En wat te denken van het Mariabeeldje dat in een boom verscheen en in de 17e eeuw aanleiding was om de Kapel van Schilberg te bouwen.

Zo staat de ‘Route vol verwondering’ bol van de bijzondere verhalen. “We hebben ervoor gekozen om deze zo te vertellen dat je als bezoekers zelf kunt kiezen hoeveel je wilt weten,” legt Kools uit. “De een wil alleen het wonderverhaal horen, de ander is op zoek naar meer diepgang of wil ook alles weten over de architectuur en de kunst.”

Internet biedt de oplossing om die verschillende interesses te bedienen. “Op dit moment zijn op 30 locaties langs de route kleine gevelbordjes bevestigd met een QR-code. Als je daar de camera van je mobiele telefoon voorhoudt, word je naar een website geleid met informatie over die specifieke plek. Er staan filmpjes, foto’s en leuke weetjes op. Wie meer wil weten, kan dan verder klikken.”

Beide routes vol verwondering is online en als folder beschikbaar.
 

QR-code
Het idee voor deze manier van online ontsluiting is overgenomen van de gemeente Echt-Susteren, die al vóór de coronapandemie op zoek was naar een mogelijkheid om bezoekers ook het interieur van kerken te laten zien als deze gesloten zijn. De Amelbergabasiliek in Susteren was de eerste kerk die op deze manier virtueel werd opengesteld. Het was toenmalig bisschop Harrie Smeets die in 2019 samen met burgemeester Jos Hessels het eerste bordje onthulde. Wie op de QR-code klikt kan via zogeheten 360-gradenfoto’s ook buiten de kerk het hele interieur van de basiliek bekijken. “Met behulp van provinciale subsidie hebben we nu voor bijna alle verwonderplekken langs de fietsroute zo’n webpagina kunnen maken,” zegt Kools. “Je kunt de bijzondere verhalen lezen, filmpjes bekijken en zelfs podcasts beluisteren, want als de kerk wel open is, kun je binnen ook een audiotour doen.”

Inmiddels is ook een nieuw idee voor uitbreiding van de route in gang gezet. Kools: “We zitten hier letterlijk in het smalste stukje van Nederland. Je kunt heel makkelijk links en rechts de grens over. Dus we gaan de route uitbreiden naar België en Duitsland. Ook daar zijn mooie bezinningsplekken te vinden, zoals de oude kerk van Millen en de kloosterkerk van Aldeneik.” De nieuwe route loopt straks door de gemeentes Sittard-Geleen, Maaseik, Selfkant en Echt-Susteren. “Wat deze vier met elkaar verbindt, is dat ze allemaal een religieus gebouw hebben dat ouder is dan duizend jaar. Die gebouwen hebben ook een historische relatie met elkaar. Dat maakt nog maar eens duidelijk dat grenzen in deze regio relatief zijn.”

De nieuwe grensoverschrijdende route – deze keer mogelijk gemaakt dankzij Europese subsidie – is pas volgend jaar gereed. “We zijn nu druk bezig om alle informatie te verzamelen,” legt Kools uit. “Naast de grote kerken willen we deze keer ook de kruisen en kapellen met een bijzonder verhaal in de route opnemen.”

Route vol verwonding

De ‘Route vol verwondering’ is te downloaden van de website van Visit Zuid-Limburg. Daar is ook meer informatie over het project te vinden, evenals de digitale informatie van alle locaties langs de route. Wie dat wil kan zich thuis al goed voorbereiden. De info is te vinden op www.visitzuidlimburg.nl/routevolverwondering
 

Bezinningsfietsroutes

Als onderdeel van het project ‘smalste stukje Nederland’ heeft de gemeente Echt-Susteren een paar jaar geleden al enkele fietsroutes ontwikkeld langs bezinningsplekken in die gemeente. Er zijn twee routes uitgezet, die voor een deel samenvallen met de ‘Route vol verwondering’, maar ook nog andere plekken in de gemeente aandoen. Deze bezinningsroutes zijn te downloaden via de website www.hetsmalstestukjenederland.nl