In 2018 waren er in Rome meer dan 15 miljoen buitenlandse toeristen te gast. Stelt u zich voor: zo ongeveer de hele bevolking van ons land maakt in één jaar in één stad een city-trip naar Rome. Die drukte was uiteraard heel duidelijk voelbaar in de stad. Zo ook in de Maria Maggiore, een van de vier grote basilieken, vlakbij Termini: het wemelde er van de mensen. Wie met een gids in de Maria Maggiore naar binnen gaat, die krijgt dan in een kwartiertje te horen wat er allemaal te zien is en met een beetje geluk wijst die gids dan ook op de ruimte onder het altaar, waar de restanten staan van wat de kribbe van Jezus zou kunnen zijn geweest. Men kan er even langs lopen. En dan weer verder. 

Want wie met een groep op een drukke plek komt en de gids niet kwijt wil worden, doet er dan ook verstandig aan om die gids in de gaten te houden. Bij al die toeristische trekpleisters is dit dan ook een bekend fenomeen: een omhooggestoken selfiestick met een kleurig dun sjaaltje. Volg de leider, want hij weet waar het naartoe moet, hij kent de weg. De plaatselijke herder, waar de schapen achteraanlopen. Volg hem, want voor je het weet, gaat de reis – ook zonder jou – verder.

Van het een naar het ander; even kort, en dan snel weer verder. Zo ging ons leven ook steeds vaker: van het ene evenement naar het andere. Reclame die ons leidt van de ene aankoop naar de andere of financieel gewin zet ons aan om allerlei acties te ondernemen: in een drukke, heel drukke wereld van het een naar het ander, soms achter meer sticks-met-sjaaltjes tegelijk aan. We trokken ons eigen plan. 

Dit jaar veranderde echter heel veel: vanaf maart veranderden al onze zelfgemaakte plannen, werd veel onzeker: werkroutine werd ineens anders en zelfs onzeker; de god van de sport werd ineens machteloos. Ach: u kent het hele scala wel van dingen die ineens er niet meer waren. Er was ineens nog maar weinig om op te koersen: alles wat we volgden, waar we naar en voor leefden, alle selfiesticks die ons voort leidden, ze verdwenen voor en na uit de lucht. Vanaf maart was er nog maar een stick die domineerde: en dat was die van de regering, die op gezette tijden een persconferentie hield. Die hield de aandacht vast, daar werd de routekaart uit virusland op uitgetekend; dat was het sjaaltje waarop we nog konden koersen, en voor de rest was er veel onzekerheid. Onzekerheid die gebleven is. 

Onzekerheid die oudere mensen trof, doordat ze ineens van dierbaren verstoken bleven. Onzekerheid voor ondernemers die hun brood niet meer konden verdienen, onzekerheid die jonge mensen treft: we hoorden juist dezer dagen dat er dit jaar een schrikbarend aantal jonge mensen aanklopt voor psychische hulp, omdat ze geen kant meer op weten te gaan: de sticks met sjaaltjes die houvast gaven zijn verdwenen: waar nu naar toe? 

Door dit onzekere jaar heen, komen we bij het kerstfeest. Kerstmis, waarbij we van de herders zingen: zij lagen bij nacht in het veld. Dit jaar heeft ons van het krioelend drukke leven van de stad met zijn vele vluchtige ontmoetingen in de rust, maar soms ook in de eenzaamheid van het veld gebracht. Het veld waar de herders bij nacht waren: nacht over onze wereld, waarin het kunstlicht doofde. Nacht, die voor een waakzame herder ook betekent: uren van alleen zijn op het donkere veld. Waar gaan wij naartoe als er geen stick-met-sjaaltje meer is om te volgen en wijzelf ook in die nacht de weg niet zien? Wie is dan leider, wie is dan herder?  

Duidelijk is dat mensen een herder zoeken. In het moderne leven worden ze coach genoemd: persoonlijk begeleiders van mensen. Coachingbureaus schieten als paddenstoelen uit de grond. Mensen die de weg niet weten in hun eigen leven, die bij nacht in het veld liggen, zoeken een coach, een herder die hen verder brengt. 

Voor alle mensen die in dat veld liggen, uit het veld geslagen zijn, voor alle mensen die het niet alleen redden, klinkt vannacht de boodschap: Er is een redder voor ons geboren. Iemand die ons leidt, die je verlost. Een herder die niet alleen voor je uitgaat, maar ook met je meegaat.  

Op een van de sites over coaching – zeg maar: herderen van mensen, persoonlijke begeleiding – kwam ik zeven zaken tegen die de deelnemer in het vooruitzicht werden gesteld. Ik noem er drie: 

- meer ontspannen kunnen omgaan met lastige situaties; 
- vergroting van het inzicht in jezelf;
- steviger in je schoenen komen te staan.

Alle zeven voordelen die de mens, die zich liet coachen, zou krijgen. Ik verzeker u: wie een gezond geloof in Christus heeft en Jezus opzoekt, vindt al die dingen bij hem. In Christus is ons een herder geboren. Voor ons allemaal, in al onze situaties, in alle tijden.

Loop de kribbe niet voorbij, als achteloze toeristen in de Maria Maggiore, maar ga bij Hem zitten en 

- ervaar dat Hij ons ziet;
- luister naar wat hij ons zegt; 
- ervaar aan den lijve dat hij de herder is, aan wie wij ons kunnen toevertrouwen. 

Tot slot: als bisschop heb ik deze staf gekregen. Een herdersstaf, een coachingsstaf. Van aanzienlijk meer gewicht dan een selfiestick. Deze herdersstaf zet ik nu neer bij degene die onze ware coach, herder is. Ik gun u van harte dat u zijn herderschap in deze nacht en komend jaar mag ervaren. Zalig Kerstfeest.

+ Harrie Smeets,
bisschop van Roermond