Dag van het Jodendom

Joden en christenen voelen zich nauw met elkaar verbonden. Jezus was een Jood en vierde de Joodse feesten. Sommige van die feesten zijn in een afgeleide vorm ook op de christelijke kalender terechtgekomen. Denk maar aan Pasen (Pesach) en Pinksteren (Wekenfeest). Maar het jodendom kent ook heel eigen feesten. Een daarvan is Toe Bisjwat, dat dit jaar op 25 januari wordt gevierd. Dat is toevallig ook de week waarin de Dag van het Jodendom wordt gehouden.

Liegen is een fenomeen dat veel voorkomt en waar iedereen wel ervaring mee heeft. Toch weet ook iedereen dat het niet de bedoeling is en dat het verkeerd is om te doen. Aangezien het één van de tien geboden is, zal het voor iedere gelovige duidelijk zijn dat liegen niet past bij een goed leven. Maar kunnen we dat altijd wel zo zeggen? Zijn er niet situaties denkbaar, waarbij de leugen de meest voor de hand liggende keuze is, en soms zelfs de enig juiste beslissing?

Daarover gaat de lezing van Academie Rolduc op vrijdag 12 januari. Rector Lambert Hendriks gaat die avond in op het fenomeen liegen. Is het soms wel goed om te liegen? Het antwoord op deze vraag blijkt moeilijk. In de geschiedenis van het christendom, zijn zowel de absolute afkeur van de leugen, als ook de pogingen om een uitvlucht te vinden, op tal van manieren onderzocht en besproken. In deze lezing bespreekt Hendriks welke standpunten er zoal zijn ingenomen en waarom sommige kerkvaders vonden dat je niet altijd even streng hoeft te zijn.

De datum 14 februari is bij velen bekend als Valentijnsdag. Dit jaar is het dan ook Aswoensdag. Dat is een lastige. Aswoensdag is een dag van vasten en onthouding. Valentijnsdag staat bekend als een dag waarop geliefden elkaar juist cadeautjes geven. Dat heeft met vasten weinig te maken. Of toch?

Het is nooit zo bedoeld, maar dit jaar komt het toevallig zo uit. De oorsprong van Valentijnsdag is een heidens reinigingsfeest dat op 14 februari werd gevierd. De naam van de maand is er zelfs van afgeleid: februare betekent ‘zuiveren’ of ‘reinigen’. In de vroege kerk werd dit omgevormd tot een christelijk reinigingsfeest dat precies 40 dagen na Driekoningen werd gevierd: op 14 februari. In de westers kerk verschoof deze betekenis later naar Maria-Lichtmis op 2 februari, maar in sommige oosterse kerken wordt het nog altijd op 14 februari gevierd.

Op Aswoensdag begint de Veertigdagentijd. Dat is een tijd van bezinning en voorbereiding op Pasen. Daarin speelt zuiveren en nadenken over je eigen fouten zeker ook een rol. Zo komen Aswoensdag en Valentijnsdag toch bij elkaar uit. En dat geliefden elkaar op Valentijnsdag opzoeken? Dat vindt zijn oorsprong in een ander heidens vruchtbaarheidsfeest dat op 15 februari werd gevierd, de dag ná het reinigingsfeest. Dus wie dit jaar Aswoensdag in ere houdt en vast en zijn of haar ‘Valentijn’ pas een dag later verrast, zit historisch helemaal goed.  

Vastenactie: even minderen voor een ander

De weken tussen Aswoensdag en Pasen zijn een tijd van bezinning. Het is ook een tijd om stil te staan bij mensen elders in de wereld, die veel minder hebben dan wij. Tijdens de Vastenactiecampagne maken we dit jaar kennis met Thandekile uit Zimbabwe. De jonge weduwe staat voor grote uitdagingen om met haar kinderen te overleven. Door lange droge periodes, afgewisseld met heftige regenval en overstromingen, is het verbouwen van groente veel moeilijker geworden.

Het thema van Vastenactie 2024 – klimaatverandering en voedselzekerheid – is voor Thandekile en haar gezin dagelijkse realiteit. Zij wonen in de provincie Masvingo. De droge periodes worden langer en heter en dan is het moeilijk om voldoende groente te verbouwen. De natte periodes zijn kort en hevig. Zo hevig, dat de regens grote overstromingen veroorzaken.

Met onze bijdrage aan Vastenactie willen we het gezin van Thandekile en andere kwetsbare families in het gebied ondersteunen. We willen onder andere waterpunten met pompen aanleggen, de boeren leren hoe ze hun land effectiever kunnen bewerken - denk aan het gebruik van een zadenbank en het telen van inheemse rassen die beter tegen het lokale klimaat kunnen - en ze noodzakelijke materialen geven. Daarnaast willen we de families extra middelen van bestaan geven, bijvoorbeeld door een aantal groepen naailes te geven.

Vanuit onze parochie helpen we graag mee. Tijdens deze vastenperiode willen we even minderen voor een ander. We doen zelf een stapje terug, om wat we daarmee uitsparen te delen met Thandekile en andere families. Steun Vastenactie.

[………..aanvullen met lokale gegevens over de Vastenactiecampagne ……………]

Dit jaar is er weer een 29e februari. Die schrikkeldag is nodig omdat een jaar niet precies 365 dagen heeft, maar een paar uur meer. Met die éne extra dag in de vier jaar trekken we dat weer recht. Voor christelijke gelovigen is die schrikkeldag van belang om de datum van Pasen goed te kunnen berekenen.

Die datum wordt namelijk bepaald aan de hand van de eerste volle maan na het begin van de lente (21 maart). Als nu ons kalenderjaar te veel verschuift ten opzichte van de astrologische kalender betekent dit dat we Pasen op de verkeerde dag gaan vieren en dat het feest uiteindelijk ergens in de zomer uit zou komen. Met de oude juliaanse kalender, die tot in de 16e eeuw werd gebruikt, dreigde dit gebeuren. Paus Gregorius XIII heeft daarom in 1582 een nieuwe (de naar hem vernoemde gregoriaanse) kalender ingevoerd om deze fout te herstellen. Hij deed dat heel simpel door tien dagen te schappen. Na 4 oktober 1582 volgde 15 oktober. Aan februari voegde hij eens in de vier jaar een dag toe. Daarmee kwam Pasen weer op de juiste dag in het voorjaar terecht.

Veel mensen zoeken hun stamboom uit. Ze willen graag weten wie hun voorouders waren om te ontdekken wie ze zelf zijn. In de Bijbel probeert de evangelist Mattheüs een antwoord te geven op de vraag: “Wie is Jezus?”. Hij begint zijn verhaal daarom met een geslachtslijst van Jezus. Veel lezers van de Bijbel slaan die lange lijst met moeilijke namen liever over. Maar in deze geslachtslijst zijn juist veel bijzonderheden te ontdekken.

Daarover gaat de lezing ‘De oeroma’s van Jezus’ van Academie Rolduc op vrijdag 23 februari. De lezing wordt gegeven door kapelaan Arulraj Mariasusai. Hij werd in 2022 tot priester gewijd en werkt nu als kapelaan in Geleen. Gedurende zijn opleiding aan het grootseminarie Rolduc had hij een bijzondere interesse in exegese.

Tijdens de lezing gaat hij in op de vijf vrouwen die in de geslachtslijst van Jezus voorkomen: Tamar, Rachab, Ruth, de vrouw van Uria en Maria. Dat de evangelist Mattheüs juist deze vrouwen uitdrukkelijk noemt, betekent dat hij daarmee een bijzondere boodschap wil overbrengen. Tijdens de lezing gaat het over die bijzondere rol van de ‘oma’s’ van Jezus in het heilsplan van God.

De lezing van Acadmie Rolduc begint op 23 februari om 19.00 uur in Abdij Rolduc in Kerkrade. Aanvang 19.00 uur. Entree: vijf euro, ter plekke te voldoen. Het volledige programma van de lezingenreeks Academie Rolduc is te vinden op www.rolduc.nl of op www.bisdom-roermond.nl/academierolduc of www.bisdom-roermond.nl/kalender. Aanmelden vooraf is noodzakelijk via: academie@rolduc.nl