“Er was een arme, hij riep en de Heer hoorde hem” (Ps. 34, 7). Zo opent de boodschap van paus Franciscus voor de Werelddag van de armen, die komende zondag 18 november wordt gehouden. “De armen hebben behoefte aan de persoonlijke betrokkenheid en aan liefdevolle aandacht,” zo schrijft de paus in zijn boodschap. 

De Werelddag voor de Armen staat dit jaar voor de tweede keer op de kalender. Paus Franciscus heeft de dag ingesteld in het verlengde van Jaar van de Barmhartigheid (2015-2016). Aan het eind van dat jaar riep de paus gelovigen op om binnen hun mogelijkheden om te zien naar mensen die het minder hebben. Vandaar dat parochies, diaconale werkgroepen en armbesturen weer uitgenodigd zijn om stil te staan bij armoede in hun eigen leefomgeving. 

In Limburg hebben parochies op een aantal plekken, rondom de door de VN uitgeroepen Internationale dag van de armoede (17 oktober), al stil gestaan bij armoede in hun eigen leefomgeving. “Hoewel het economisch beter gaat met Nederland en zeker ook met Limburg, komt onze provincie jammer genoeg altijd voor in veel lijstjes rondom de problematiek van armoede,” zegt stafmedewerker Hub Vossen van de Dienst Kerk en Samenleving. “Vier van de tien armste gemeenten in de nationale top-10 zijn in Limburg te vinden. Rotterdam staat al vele jaren bovenaan, maar op plek twee, acht en negen zijn Heerlen, Brunssum en Kerkrade te vinden. Ook een kleine plattelandsgemeente als Vaals schuift langzaam richting die top-10.” Volgens Vossen kennen ook Maastricht, Roermond, Sittard-Geleen, Venlo en Weert wijken die tot de armste van Nederland behoren. “Limburg scoort bovengemiddeld hoog als het om armoede gaat. Daarom is het ook belangrijk om vanuit onze parochies stil te staan bij deze problematiek,” aldus Vossen. 

Lokale initiatieven 
Op verschillende plaatsen in het bisdom worden er al initiatieven genomen. Zo werd rond de Internationale Dag van de Armoede van de VN in de Andreasparochie in Heerlen vanuit ATD 4e Wereld stilgestaan bij chronische armoede en de betekenis voor kinderen. In Maastricht werd door ‘Dress for Success’ in het Wittevrouweveld getoond hoe belangrijk kleding is om je te presenteren bij een sollicitatie. In Sittard-Geleen kregen bezoekers van de weekmarkt water en krentenbrood uitgereikt, om hen te laten beseffen dat water soms het enige drinken is voor veel arme medemensen en krentenbrood de enige luxe. 

Vanuit de Dienst Kerk en Samenleving werd op 26 oktober samen met De Pijler en de Stichting Lezen en Schrijven een provinciale conferentie georganiseerd met als titel ‘Limburg sterk tegen armoede’. Sprekers vertelden hier over hun armoedeachtergrond en hoe ze zich daaraan hebben ontworsteld. Ook werd duidelijk dat regels van de overheid vaak de grootste belemmeringen zijn en – vreemd genoeg – armoede in stand houden. 

Op weg naar Kerstmis worden in veel parochies producten ingezameld voor de voedselbanken. “Uitstekende initiatieven,” vindt Vossen. “Goed om deze acties te organiseren,” zegt hij, “maar honger en armoede zijn niet alleen problemen die rond de feestdagen spelen. Voor mensen die permanent in armoede leven, is de zoektocht naar overlevingskansen een dagelijkse bezigheid. Daarom is blijvende aandacht en goede ondersteuning van groot belang.”  

Stille armoede
Volgens de Dienst Kerk & Samenleving is het ook belangrijk om je te realiseren hoe we naar elkaar kijken. Vossen: “Vaak wordt gezegd dat iemand die in armoede leeft, dit zelf schuld is! Voor veel mensen geldt dat absoluut niet! Ze zijn de weg in de wet- en regelgeving vaak kwijtgeraakt. Daarom zijn er op een aantal plekken in ons bisdom SchuldHuldMaatjes (in Venlo, Heerlen en Kerkrade) actief om mensen te ondersteunen om hun financiële situatie weer op orde te brengen of om hen te leren van een klein budget rond te komen. 

“In Limburg is zo veel stille armoede,” zegt Vossen. “Mensen willen uit schaamte er vaak niet voor uitkomen dat ze arm zijn. Daarom is het goed dat ook vanuit kerken, diaconale werkgroepen en armbesturen stil gestaan wordt bij (stille) armoede. Niet alleen in het najaar, maar door het gehele jaar!”

In zijn boodschap voor komende zondag zegt paus Franciscus: “De Werelddag van de armen wil een klein antwoord zijn, dat de Kerk over de hele wereld armen van elke soort en in elk land geeft, opdat zij niet denken dat hun roep niet gehoord wordt. Waarschijnlijk is het een druppel in de woestijn. Maar het is een teken van de bereidheid om te delen met degenen in nood, zodat die de actieve aanwezigheid ervaren van een broeder of een zuster.”

Download boodschap van paus Franciscus voor Werelddag van de armen