1e lezing: Jes.60,1-6  
2e lezing: Ef.3,2 3a.5-6  
Evangelie: Mt.2,1-12

Driekoningen: het feest van de geschenken

Vandaag op het hoogfeest van Driekoningen spelen geschenken een grote rol. Jeruzalem is bij Jesaja de gelukkige: "De schatten der zee gaan over in uw bezit, de rijkdommen der volkeren worden aan u afgedragen." En in het overbekende evangelie horen wij opnieuw hoe goud wierook en mirre worden aangedragen. De geschenken worden volgens de lezingen van vandaag zomaar om niet gegeven. Er is niets aan voorafgegaan. Sterker nog, de wijzen geven hun dure gaven aan een koning die zij niet eens kennen. Dat blijkt heel duidelijk uit hun vruchteloos zoeken in de stad van koning Herodes te Jeruzalem.

Er wordt dus vandaag zo maar op een belangeloze wijze iets gegeven. Wij mensen hebben daar moeite mee. Het ontvangen gaat ons beter af dan het geven. Wij zijn (en meer dan eens niet onterecht) bang bedrogen uit te komen. En om dat bedrog bij voorbaat uit te sluiten, zijn wij terughoudend in onze vrijgevigheid. Christus en zijn Kerk zijn meer dan eens het slachtoffer van deze houding. Slechts een klein percentage van de parochianen betaalt kerkbijdrage. Maar wat zou ik ook een Kerk geven die mij nu niets te bieden heeft, zo redeneert menigeen. Een huwelijksmis betalen is zeker voordeliger dan de jaarlijkse ondersteuning van de parochie.

Veel rampzaliger echter is onze terughoudendheid wanneer het gaat om een onbaatzuchtige beleving van ons christelijk geloof. Ook hier houden wij ons meestal op de achtergrond, ook hier willen wij niet bedrogen uitkomen. Het is mooi meegenomen wanneer God bestaat. Maar Gods gaven gaan meestal onopgemerkt aan ons voorbij, omdat wij Hem niet de ruimte geven. Als gevolg daarvan leven wij weer in de veronderstelling dat een leven met God ons weinig oplevert. En daarom houden wij ons ook hier op de vlakte.

Deze houding is aan de wijzen totaal vreemd. Zij gaan op weg zonder concrete zekerheden, louter vertrouwend op de vage betekenis van een ster. De wijzen zijn vol vertrouwen en geven zich over aan God in het kind van Maria. Goud, wierook en mirre dragen zij met zich mee. Het zijn dure geschenken, maar meer nog zijn deze gaven kostbaar omdat de wijzen in deze geschenken ook zichzelf weggeven. In het goud eren zij deze onbekende als koning, de wierook staat voor zijn goddelijke afkomst. In de mirre belijden zij zijn bevrijdende dood.

Zo gaan de wijzen op weg met minder zekerheid dan wij christenen op weg in het jaar 2023. Komen zij bedrogen uit? In de Kerk van het Oosten is Driekoningen het grootste onder de geboortefeesten. De Kerk van het Oosten viert op dit feest dat de vrijgevigheid van deze wijzen de mensheid geen windeieren gelegd heeft. Paulus drukt het als volgt uit: "Nooit is het groot geheim van God bekend gemaakt… zoals het nu bekend is... door de heilige Geest… namelijk dat de heidenen in Christus mede-erfgenamen zijn."

Driekoningen, het feest van de geschenken. Allereerst God, die zich in zijn eniggeboren Zoon volledig aan ons heeft overgeleverd, zonder dat wij daar iets tegenovergesteld zouden hebben. Een Goddelijk geschenk om niet gegeven. Een geschenk om stil van te worden, opdat het weten omtrent Gods vrijgevigheid ons leven zin zou geven. Een geschenk als uitdaging gegeven, opdat wij een oprecht christelijk leven zouden leiden door te doen, wat God ons heeft voorgedaan: geven om niet.

Tekst: Bezinning op het Woord, inleidende teksten bij de dagelijkse liturgie

Illustratie: Kerstgroep met Driekoningen uit de verzameling van emeritus-pastoor Van Oss van Schimmert