1 lezing: Sir.3,2-6.12-14) of Gen.15,1-6;21,1-3
2e lezing: Kol.3,12-21 of Hebr.11,8.11-12.17-19  
Evangelie: Lc.2,22-40 of 22.39-40  

De kracht van het gezin

Het is zondag onder het octaaf van kerstmis en dan viert de Kerk het feest van de heilige Familie. De Kerk vindt het dus belangrijk om in het octaaf van kerstmis stil te staan bij het heilig Huisgezin. Dat hoeft ons niet te verbazen. Het kind van Bethlehem is namelijk in een gezin geboren.

Je zou je kunnen afvragen, wat natuurlijk op zich een gevaarlijk onderneming is: wanneer Jezus nú in onze tijd geboren zou zijn, zou Hij dan een bewust ongehuwde moeder gehad hebben? Op die manier was immers visueel zichtbaar geworden dat zij maagd was gebleven, haar kind was immers van de Heilige Geest? Of had het zelfs een draagmoeder moeten zijn om zo duidelijk te maken dat het alleen maar om het kind Jezus gaat, Hij als dé Christus het centrum is en Maria als vrouw het slechts draagt om het daarna af te geven.

Indien God dat had gewild had Hij dat zeker gedaan, maar ik ben er zeker van dat Hij het nooit gewild zou hebben, zoals ook de Kerk er nu geen voorstander van is zo het leven te zien, een moeder alleen of een vrouw alleen als draagster. Het kind Jezus is geboren in een gezin, met een vader én een moeder en zo heeft God het ook gewild. Hij heeft voor zijn Zoon echte ouders gewild. Jezus is namelijk echt mens geworden, een kleine mens geworden, een totaal afhankelijk mens geworden en Hij had voor zijn menselijke uitgroei een vader en moeder nodig.

We merken op dit moment dat er veel gezinnen gebroken zijn. Dat is iets tragisch, niet alleen voor de ouders zelf die dit niet zelden als heel pijnlijk ervaren maar ook voor hun kinderen. Onze samenleving heeft het moeilijk om elkaar vast te houden. En omdat kinderen dat weer zien, of op pijnlijke wijze zelf die gebrokenheid hebben moeten ervaren, kiezen veel van die kinderen er zelf voor om zich ook niet te binden. Dat komt egoïstisch over en dat zal het ook soms wel zijn, maar is het niet ook vaak uit angst? Nog maar even wachten hoe het gaat… Ik ga het toch niet halen!

Doordat er dus minder duidelijk gekozen wordt en de trouw dus minder geleefd wordt heeft dat als pijnlijke consequentie dat wij losser van elkaar komen te staan. En we beginnen langzaam maar zeker steeds pijnlijker te ervaren wat er gebeurt als dat losser van elkaar zijn structureel wordt in een samenleving, waarbij mensen steeds meer uitgaan van het eigen ik en het eigen welzijn. Hoe mensen daardoor steeds meer tot eilandjes worden. “We kennen onze buren soms niet meer”, zei ooit onze Koning in een kersttoespraak. Dat is niet per se alleen iets van onze tijd. Alhoewel, dat het zó massaal voorkomt in de westerse wereld, dat is nieuw!

Toch is het ‘niet gekend zijn’ iets wat ook in het kerstevangelie te zien valt. Maria en Jozef moesten optrekken naar Bethlehem, de stad van David om geteld te worden maar er was voor hen geen plaats was in de herberg. Ze waren niet gekend. Dus Jezus kwam ook in een wereld waarin er voor Hem geen plaats was, waar Hij niet in tel was, ofschoon Hij met zijn ouders geteld moest worden. De wijze van de geboorte van Jezus, de Zoon van God, maakt opnieuw op pijnlijke wijze duidelijk hoe de mens met God is omgegaan.

Ofschoon hij is geschapen naar Gods beeld en gelijkenis, zoals het scheppingsverhaal het zo plastisch uitdrukt, met God ‘wandelt in de tuin’, heeft de mens er toch voor gekozen om voor zichzelf te leven, los van God waarbij hij moest gaan ervaren hoe gauw daardoor ook de ander als een bedreiging wordt ervaren. Dus dat is de oerzonde die telkens op een nieuwe wijze terugkomt in onze wereld. De mens maakt zich los! Maar zo is God niet en zo ziet God ons niet, dat laat zijn Menswording zien. Hij heeft zich vanaf het begin van de schepping in man en vrouw uitgesproken als geheim van verbondenheid, van relatie. En God heeft vanaf het begin, dus vanaf de schepping iets van zijn wezen in die schepping uitgedrukt. De mens vindt zijn fundament in de scheppende liefde van God en is geroepen voor de liefde.

Maria en Jozef zijn dus voor Jezus fundamenteel. Het is doorheen hun liefde dat Jezus als mens menselijk kan uitgroeien. Maar om dat voor Jezus te kunnen zijn, hebben beiden af moeten zien van hun eigen hun wil en zijn daardoor dienstbaar geworden aan dat geheim. Maria en Jozef waren vrome Joden, zij leefden geloofsgehoorzaamheid. En daarin waren zij wegbereiders voor het Kind Jezus. Jezus mocht zien dat zij die gehoorzaamheid leefden vanuit hun geloof en zo voedden zij Jezus dan ook op. Jezus ontdekt daardoor als Mens zijn diepste wezen en verrast zijn ouders weer door te zeggen: “Wisten jullie dan niet dat Ik in het huis van mijn Vader moest zijn.” Ook Jezus leeft dat en zo openbaart ons het heilig Huisgezin dat gehoorzaamheid een geheim is dat in God zijn bron vindt.

Horen betekent gehoor geven aan wat de Geest zegt. Echte liefde leven. Jezus openbaart ons het fundament van het leven. We zijn geroepen ons ‘kindschap’ te leven, omdat God onze Vader is en als zijn beeld en gelijkenis zijn wij geroepen dat zichtbaar te stellen in onze wereld. De ouders zijn dus door God aangesteld om zijn Vaderliefde als vader en moeder zichtbaar te stellen. Samen zijn zij daarin ten volle Sacrament. Zij kunnen dit alleen echt authentiek leven in gehoorzaamheid aan de liefde, in gehoorzaamheid aan God zoals Maria en Jozef dat leefden. Dan word je namelijk vrij en werk je bevrijdend in het opvoedend bezig zijn met je kinderen. Moge het geheim van het heilig Huisgezin bevrijdend werken in ons en de ons omringende gezinnen.