Het mooie van gebrandschilderde ramen is dat ze doorschijnend zijn zonder dat je er doorheen kunt kijken. Daardoor wordt je aandacht niet afgeleid door wat er zich achter dat raam bevindt, maar gaat je blik direct naar de afbeelding die je in het gekleurde glas ziet. Kunstenaars kunnen daar wonderen mee verrichten. Ze spelen een geraffineerd spel met kleuren en lijnen.

Een van deze kunstenaars mocht ik onlangs ontmoeten. Diego Semprun Nicolas is een telg uit de beroemde Roermondse glazeniersfamilie Nicolas. Zijn moeder Sylvia, zijn grootvader Joep en zijn overgrootvader Frans hebben hun artistieke talenten doorgegeven aan Diego Semprun, die deze op een bijzondere wijze weet in te zetten. De afgelopen jaren heeft hij een hele serie nieuwe gebrandschilderde ramen gemaakt voor de Sint-Christoffelkathedraal in Roermond. Deze zijn nu naast die van zijn opa Joep en overgrootvader Frans te zien.

Alle drie vertegenwoordigen een andere tijd en een andere stijl, maar alle drie weten ze onmiskenbaar met hun werk een verhaal te vertellen. Ze maken schilderijen in de lucht. Wanneer je er met je neus bovenop gaat staan, zie je alleen stukjes gekleurd glas. Niets bijzonders. Maar wanneer je een paar passen achteruitzet, ontvouwt zich een kleurrijk schouwspel dat een verhaal vertelt.

In het voorlopig laatste gebrandschilderde raam van Diego Semprun, dat onlangs in de kathedraal werd onthuld, is dat het verhaal van de Roermondse sacramentsprocessie. De kathedraal, het stadhuis, de Munsterkerk, de kiosk op het Munsterplein en het bisschopshuis in de Paredisstraat in hartje Roermond zijn duidelijk herkenbaar. Ook zien we enkele mensen uit de Roermondse samenleving, die samen de processie vormen. Zelfs de harmonie is present. Hoewel we die alleen op de rug zien, hoor je de processiemars bijna uit het raam schallen. Heel prominent op de voorgrond draagt een van de oud-dekens van Roermond de monstrans met het Allerheiligste.

Zo beeldt dit raam uit wat in deze tijd van het jaar op veel plaatsen in Limburg te zien is: Onze-Lieve-Heer trekt tussen de mensen door. Hij is geen verre, afstandelijke God, maar bevindt zich midden onder ons. We kunnen Hem zomaar op straat ontmoeten tussen onze dorps- of stadsgenoten.

Nu weet ik wel dat veel mensen het moeilijk vinden om dit te geloven. Waar is God, vragen ze dan? Kun je bewijzen dat Hij bestaat, dat Hij in die hostie zit? Dat zijn typische vragen van mensen die alles rationeel verklaard en bewezen willen zien. Niet onbegrijpelijk overigens en in veel gevallen is het ook verstandig om zo in het leven te staan. Maar wie alleen maar voor waar aanneemt wat hij met zijn eigen ogen ziet, heeft een heel beperkte blik op het leven. Het is alsof je met een loep voor een gebrandschilderd raam gaat staan en dan constateert dat je stukjes gekleurd glas ziet. De grote afbeelding, het verhaal dat dit raam vertelt, ontgaat je dan.

Er zijn in het leven zaken waarvan we weten, voelen, merken, bespeuren dat ze bestaan, zonder dat we ze kunnen grijpen of begrijpen. Laat staan wetenschappelijk verklaren. Liefde is er zo een. Niemand zal ontkennen dat het bestaat en tegelijk is het ongrijpbaar. De wetenschap zal in ons lichaam vast een stofje of een gen weten te vinden dat maakt dat wij van andere mensen kunnen houden. Maar dat is hetzelfde als met je neus boven op een glas-in-loodraam gaan staan. Je ziet wat het is, maar niet wat het voorstelt.

Iets wat boven ons uitstijgt, wat groter is dan onszelf, wat we wel aanvoelen, maar niet met onze zintuigen kunnen waarnemen, noemen we met een moeilijk woord transcendent. God is transcendent. Hij is er zonder dat we Hem rechtstreeks zien of waarnemen. En tegelijkertijd: wie het zien wil, ontdekt overal tekens van Zijn aanwezigheid. In de kerk maken we dat heel zichtbaar in de eucharistie. Bij het Laatste Avondmaal heeft Jezus tegen zijn leerlingen gezegd: “Dit is mijn lichaam. Dit is mijn bloed. Blijf dit doen om mij te gedenken.” En bij zijn Hemelvaart zei Hij: “Ik zal alle dagen bij jullie zijn.” Met Pinksteren heeft hij ons de Heilige Geest gezonden, die ons de kracht geeft om te getuigen dat God bestaat en dat Zijn liefde ons een leven lang begeleidt.

Het meest nadrukkelijk merken we dat in de eucharistie. Dat is de bron van waaruit wij als gelovige mensen mogen putten. Tijdens een sacramentsprocessie nemen we die eucharistie mee naar buiten. In de gedaante van een geconsacreerde hostie laat God zien dat Hij onder ons aanwezig is. In een processie lopen we niet zomaar over straat, maar trekt God met ons mee. Om dat te begrijpen, moet je niet die hostie in een laboratorium gaan onderzoeken, want dan ontdek je alleen dat het een stukje ongedesemd brood is. Om de waarde van God-met-ons in het Allerheiligste te snappen, moet je in de processie meelopen of een paar passen achteruitzetten om de stoet van Gods Volk onderweg aan je voorbij te zien trekken. God is transcendent: je ziet Hem niet, maar Hij is onmiskenbaar aanwezig.

Vergelijk het maar met dat prachtige nieuwe gebrandschilderde raam van Diego Semprun Nicolas: het lijken stukjes geverfd glas, maar het is een prachtig kunstwerk dat onmiskenbaar een verhaal vertelt. Transcendent en doorschijnend. Kom maar eens een kijken. De kathedraal is elke dag geopend. En Onze-Lieve-Heer is elke dag thuis.

+ Harrie Smeets,
bisschop van Roermond

• Illustratie: detail uit het sacramentsraam in de kathedraal in Roermond. (c) Foto: Irene Wilms
• Bekijk fotoreportage van onthulling raam, met afbeelding hele raam