Nee toch, begint het bisdom Roermond nu ook al over zwarte Piet?” Inderdaad, iedereen heeft het erover. Bij het kopieerapparaat en bij de koffieautomaat, tijdens de lunch, bij de schoolpoort, bij de bejaardenvereniging en nog op veel andere plaatsen ook. Waarom zou ik er niet over nagedacht mogen hebben? Maar ik stel wel voorop, dat niemand het met mij eens hoeft te zijn. Ik geef gewoon eens wat 'Denkanstöße', zoals onze Oosterburen het noemen. Ik ben bereid mijn mening in te ruilen voor iedere betere opvatting.

Eigenlijk is dat de kern van het zwartepietendebat, dat men de ander meent te verplichten om zijn eigen gelijk in te ruilen voor het andere eigen gelijk. Dat dan de standpunten verharden, mag dan geen wonder heten. De onschuldige Sinterklaasintocht, waarbij de politie-inzet minimaal was en alleen om iets van verkeer te regelen, is ontaard in een gebeuren, waarbij het politieapparaat in opperste staat van paraatheid moet worden gebracht. Zou onze Sacramentsprocessie zoveel politie op de been brengen, dan werd ze stante pede verboden.

Kinderjarenpiet
Uit mijn kinderjaren heb ik helemaal niet zo’n goede herinnering aan zwarte piet. Ik zou me in die tijd direct bij de anti-pieten hebben aangesloten. Piet maakte ons bang. Hij had een roe en een zak en stond voor ons met het dreigement om ons in de zak te stoppen. We kropen onder de bank en de zuster had haar handen vol om de kinderen na een Pietenbezoek weer tot bedaren te brengen. We moesten ook het saaie liedje zingen van: “Op een kist van speculaas, zit een zwarte pieterbaas en hij bindt er van dat taaie Spaanse riet. (2x)” Dat taaie Spaanse riet was dan bedoeld voor ons, de stoute kinderen.

Het doet me veel vreugd, dat er van dit zwartepietenbeeld weinig meer over is. De pieten zijn duidelijk in de omscholing gegaan. Zouden ze een cursus gevolgd hebben? Ze zijn vriendelijk en wuiven naar de kinderen. De zak is enkel nog voor pepernoten en ander snoepgoed. Iemand in de zak stoppen of slechts ermee dreigen, is ten strengste verboden. Piet zou onmiddellijk achter de tralies belanden. Het is nu zelfs gebruikelijk, dat kinderen met een zwartepietenmuts op langs de weg staan.

Verder hebben we tegenwoordig de pieten in soorten: de speculaaspiet, de dakpiet, de schoolpleinpiet, de bejaardenpiet, de pepernotenpiet. Voor alles kun je een piet laten opdraven. Geen kind is nog bang voor zwarte piet. Vanwaar dan de zwartepietendiscussie?

Verbazing
De primaire reactie van heel wat Nederlanders was dan ook een van verbazing, toen er enige jaren geleden een actiegroep ontstond die protesteerde tegen de figuur van zwarte piet, omdat men deze figuur een uiting van het racisme vond, dat zo vaak de opstelling van de blanke Nederlandse bevolking  had gekenmerkt. Verontwaardigd vernamen wij dit verwijt. Het is toch een kinderfeest!! Verkleedpartijen horen bij kinderfeestjes. Die verbazing bepaalde aanvankelijk ook mijn reactie. Tegelijkertijd ben ik me toch na enige tijd de vraag gaan stellen: “Waarom reageren de anti-pieten zo verbeten? Is er een diep verborgen pijn, die naar een uitweg zoekt? Een verlangen naar verkenning van wat hun voorouders, misschien in een ver verleden, is aangedaan?“

Luisteren
Eigenlijk verdienen de anti-pieten de kans om eens over de diepste beweegredenen van hun verzet en hun pijn te vertellen. Het zou dan misschien kunnen gaan over, hoe ooit Europa de rest van de wereld onder elkaar verdeelde en als hun koloniën beschouwde. Zo beschouwde Engeland zich heer en meester over wat nu nog het Gemenebest heet. Ook Frankrijk nam landen in Afrika en elders in bezit. Portugezen en Spanjaarden namen ook hun deel van de wereld. Ook Nederland moet toegeven, dat het een koloniaal verleden heeft. Op dat gedeelte van onze vaderlandse geschiedenis willen we niet zo graag bevraagd worden. Misschien dat we om ons goed te praten, graag de landen de maat nemen die de mensenrechten anders interpreteren? Er is veel onrecht aangericht. Dat mogen we niet ontkennen. Wat hadden we te zoeken in die 'overzeese rijksdelen'? Kan het zo zijn, dat de anti-pieten in zwarte piet nog steeds de pijn voelen van dat onrecht?

Bovendien is er een andere Nederlandse bevolking ontstaan. De ‘kaaskop’ sterft uit. Zelfs het Nederlands elftal is ‘mondiaal’ van samenstelling.

Conclusie
Luister naar hen die pijn ervaren bij de figuur van zwarte piet. Laat hen hun verhaal vertellen. Het Sinterklaasfeest blijft heus wel bestaan als er in gezamenlijkheid naar een oplossing wordt gezocht. Het is een christelijke plicht om niemand te kwetsen of te kijk te zetten.

Mgr. Dr. Hub Schnackers,
diocesaan administrator